Ο Όλυμπος είναι το πρώτο βουνό στην Ελλάδα για το οποίο εφαρμόστηκε το 1938 ειδικό καθεστώς προστασίας με τη ανακήρυξή του σε ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ, ενώ το 1985 εγκρίθηκε ο Κανονισμός Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού. Το 1981, με απόφαση του Διεθνούς Συμβουλίου του Προγράμματος για τον άνθρωπο και την Βιόσφαιρα, ο Ο.Η.Ε. αναγνωρίζει τον Εθνικό Δρυμό ως «Τμήμα του Διεθνούς δικτύου των αποθεμάτων της Βιόσφαιρας». Το δίκτυο αυτό των προστατευομένων δειγμάτων του Παγκόσμιου Οικοσυστήματος είναι αφιερωμένο στη διατήρηση της Φύσης και την Επιστημονική έρευνα στην υπηρεσία του Ανθρώπου. Οι πρώτες αναβάσεις στον Όλυμπο δεν είναι γνωστό πότε άρχισαν. Από ιστορικές αναφορές γνωρίζουμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες έφταναν μέχρι το Οροπέδιο των Μουσών και τον Προφήτη Ηλία. Ως πρώτος εξερευνητής του Ολύμπου πρέπει να θεωρηθεί ο ‘Αγιος Διονύσιος. Έγιναν πολλές προσπάθειες για την κατάκτηση του μυθικού βουνού από Έλληνες και Ευρωπαίους αξιωματικούς, επιστήμονες και εξερευνητές. Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα κανείς δεν κατόρθωσε να φθάσει στην ψηλότερη κορυφή του, το Μύτικα. Η πρώτη κατάκτηση της κορυφής έγινε στις 2 Αυγούστου του 1913 από τους Ελβετούς Frederic Boissonas και τον Daniel Baud-Bovy, με οδηγό τον Λιτοχωρίτη Χρήστο Κάκκαλο, ο οποίος αργότερα έγινε ο πρώτος επίσημος οδηγός του Ολύμπου. Οι αναβάσεις συνεχίστηκαν και συνεχίζονται από μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Πάνω από 25.000 επισκέπτες από όλο τον κόσμο κατακτούν την ψηλότερη κορυφή του βουνού κάθε χρόνο .
